Vorige week zondag besloot ik een column te schijven over de man die FC Groningen in 1985 tijdens de uitwedstrijd tegen Ajax bij de hand nam. Hij leidde de ‘Trots van het Noorden’ naar de eerste uitoverwinning op de Amsterdammers ooit. Het werd toen op 21 april 1-3. Groot was de schok toen ik daags na het schrijven en het opsturen van de column een berichtje kreeg dat Johan Neeskens was overleden.
Zo’n column beheerst toch een beetje mijn dag en om nog wat achtergrondinformatie te krijgen, belde ik met zijn toenmalig trainer Han Berger die vol waardering over zijn belangrijkste pion sprak. Over hoe ze samen de tactiek doornamen om ‘niet overhoop’ te worden gespeeld, maar Ajax proberen pijn te doen. ‘En als we dan toch overhoop gespeeld worden, dan maar met onze eigen wapens en met opgeheven hoofd’, was de opvatting van trainer Han Berger. Neeskens leidde zijn team als een grote dirigent en had mede door een assist op Rob Mc Donald een groot aandeel in de zege. Het zou zijn allerlaatste grote kunststukje zijn op het voetbalveld. Tegen de club waar het voor hem allemaal ooit begon.
Ik sloot af met de woorden dat voor FC Groningen een speler als Neeskens een geschenk zou zijn. Een dooddoener zou je kunnen denken. Want een speler als Neeskens maakt ieder elftal beter. Keihard, uitdelen, incasseren, nooit zeuren en schwalbes waren hem vreemd. Rollebollen deed ‘de Nees’ alleen met dames. De promovendus mist echter vooral iemand op het middenveld met de kwaliteiten van Neeskens. Iemand die de dirigent is. Die de lijnen binnen het elftal uitzet. Lukkien wil spelers veel vrijheid geven, maar de jongelingen zijn vooral gewend opdrachten uit te voeren in plaats van zelf na te denken. Neeskens had in het veld nooit toegestaan dat Rente en Blokzijl invaller Weghorst uit het oog verloren. Neeskens had er voor gezorgd dat één van beide mannen of desnoods hijzelf de schaduw zou zijn van de spits die de winnende goal maakte. Hij zou er voor gezorgd hebben dat Prins veel dichter op de vleugelspeler had gestaan zodat de voorzet nooit was gekomen. En hij zou woest zijn geworden op Pelupessy die zich als een kind liet wegzetten op het middenveld waardoor hij het beslissende balverlies leed.
Er wordt nog wel eens lacherig gedaan door de huidige voetbalgeneratie als het over vroeger gaat. Beelden van Marco van Basten en zelfs Cruijff worden afgedaan als ‘walking voetbal’. Alsof Marco van Basten in deze tijd niet ook gewoon de beste spits van de wereld zou zijn geweest. Die kwaliteiten hebben niets met tijd te maken, maar met talent. Verdedigers van nu zijn atleten en trappen niet meer in de trage truckjes van vroegere dribbelaars, is de heersende opinie. Wel, kijkt u de beelden van Maradona maar eens terug. Van Dijk zou duizelig van het veld stappen. Alsof Johan Cruijff niet ook nu de grootste zou zijn. Mannen als Cruijff, van Hanegem en Neeskens hebben het Nederlandse voetbal op de kaart gezet. Als Van Basten nu zijn voetbalschoenenen weer aantrekt, is het einde interlandcarrière voor Weghorst. Misschien dat Memphis de tas van Gullit zou mogen dragen. Grote leiders die tegenstanders een rode kaart aan proberen te naaien, bestaan niet. Van Dijk vindt zichzelf de beste van de wereld, maar Rijkaard was het. Xavi Simons zou nooit bij de selectie van Oranje hebben gezeten als Bryan Roy, John Van ’t schip, Dennis Bergkamp of Gerald Vanenburg nog hadden gespeeld. Het is dat ze overleden zijn, maar als Piet Schrijvers of Jan van Beveren de handschoenen weer aan zouden trekken, was het keepersprobleem in één klap opgelost. Wanneer Maradona nog had gespeeld zou Messi nooit de grootste van de wereld zijn geworden.
Niemand spreekt nog over West-Duitsland dat de WK finale van Oranje met 2-1 won. Het was Oranje dat met het wervelende ‘totaalvoetbal’ de harten van de wereld voor altijd veroverde.
FC Groningen heeft een jong team en voetbalt als een orkest zonder dirigent. Volgens het huidige trainersgilde is tegenwoordig alles aan het voetbal beter, sneller, sterker en atletischer dan vroeger. Maar met Johan Neeskens in het team had FC Groningen de wedstrijd vorige week in de Arena nooit verloren.Hij is niet meer onder ons, maar in het belang van het Nederlandse voetbal èn als eerbetoon met een diepe buiging voor de helaas niet meer levende legende: de geest van Johan Neeskens mag nooit sterven.
Zondag a.s. een eerbetoon aan Johan Neeskens voor de wedstrijd FC Groningen - FC Utrecht.
Tekst: Johan Kamphuis